“Ngôn ngữ và chữ viết không chỉ ghi dấu trong đầu mà còn ghi dấu trong tim.”
(Lee Ki Ju)
“Nhiệt độ ngôn ngữ” là một khái niệm rất hay do Lee Ki Ju – người chuyên viết diễn văn, lời phát biểu cho các tổng thống Hàn Quốc đưa ra để chỉ độ ấm áp, lạnh lẽo khác nhau của ngôn ngữ. Một lời nói lạnh lùng có thể gây tổn thương người khác, nhưng một lời nói trìu mến đầy sự quan tâm có thể sưởi ấm trái tim của một người. Có bao giờ bạn tự để ý, trong mỗi lời bạn nói ra hằng ngày với người khác, ngôn ngữ của bạn đang ở mức bao nhiêu độ?
Từng là phóng viên 7 năm trước khi làm công việc hiện tại, tác giả Lee Ki Ju có sự quan tâm đặc biệt đến ngôn ngữ học và cách truyền tải cảm xúc từ tận đáy lòng qua câu chữ. Trong gần 10 quyển tiểu thuyết của Hàn Quốc mình đã đọc, có thể khảng khái khẳng định “Nhiệt độ ngôn ngữ” là quyển được dịch sang tiếng Việt hay và truyền cảm nhất, khiến người đọc có thể cảm nhận được sự sâu sắc và tinh tế trong từng câu chữ của tác giả sử dụng, đẹp đến nao lòng. Đó cũng là thành công rất lớn đối với dịch giả Sun Tzô.
“Những điều tinh tế thường đẹp. Và nhạy cảm.”
Hơi nghịch lý nhưng qua sự để ý, mình hiếm khi thấy những người nào viết hay (thuộc dạng xuất sắc) mà lại đẹp (có nhan sắc), đặc biệt là các cây bút nam trong vô số các tác giả trong và ngoài nước mình biết đến. Nhưng Lee Ki Ju là một ngoại lệ với vẻ đẹp như một tài tử điện ảnh (xem ở bookmark quyển sách có chữ kí của tác giả và lời đề từ cho độc giả Việt Nam).
Qua câu chữ, có thể đọc vị tâm hồn của một người, và câu chữ của Lee Ki Ju phản ánh một sự nhạy cảm đến tột cùng và tinh tế đến vi diệu.
“Trí nhớ có hai thuộc tính, giống như thần Janus có hai đầu. Những kí ức sâu đậm thì ở gần, còn những kí ức mờ nhạt thì ở xa.
Có đôi khi những việc từ mười năm trước vẫn rõ ràng như vừa xảy ra ngày hôm nay, ngược lại có những kí ức tựa như ảo ảnh, dù có cố đưa tay nắm bắt thế nào cũng không sao giữ lại được. Kỉ niệm cứ thế chạy hụt hơi giữa những kí ức gần và kí ức xa.”
Ở Lee Ki Ju, độc giả có thể dễ dàng cảm nhận được tác giả là một người đam mê câu chữ đến mức độ vi tế (đơn vị nhỏ nhất). Anh quan sát những điều rất nhỏ nhặt trong cuộc sống thường nhật từ nhãn quan của mình, tái hiện chúng thành câu chữ, rồi đặt chúng lên bàn cân, cân đo đong đếm để lựa chọn câu từ một cách chuẩn xác, viết đi sửa lại nhiều lần để cho ra một tác phẩm đẹp hài hòa như bức tượng của nữ thần sắc đẹp Venus.
Không phải tiếu thuyết hay truyện ngắn, “Nhiệt độ ngôn ngữ” là một tập tản văn tuyển tập hơn 100 mẩu chuyện rất nhỏ, là những câu chuyện về cuộc sống thường ngày của tác giả, những người anh gặp, những tình huống anh tiếp xúc được anh ghi nhận lại và cảm nhận mức nhiệt độ của chúng bằng ngôn ngữ.
Có những đoạn văn, mình phải rùng mình và xúc động vì sự vi diệu trong câu chữ của tác giả:
“Chứng kiến khoảnh khắc tấm áo quan mang theo người mẹ của mình đi vào lòng đất, nhà thơ không dùng từ ‘chôn’, mà dùng từ ‘trồng’. Trồng mẹ xuống đất.
Lúc này, đừng thứ gì bung nở. Lúc này, tôi đang trồng mẹ…”
Có thể ví von, “Nhiệt độ ngôn ngữ” là một túi bánh bích quy nhỏ nhắn, xinh xắn, mà mỗi ngày chỉ nên nhón tay lấy ra vài cái để ăn, rồi chiêu một ngụm trà nóng, cảm nhận vị bánh giòn tan trên đầu lưỡi, còn hương trà thì thơm nhẹ nhàng. Quyển sách này mình đọc gần một tháng mới hết, không phải vì sách quá dày, mà vì có quá nhiều dư vị không thể nào xử lý hết trong cùng một lúc, mà phải nhấm nháp, thưởng thức mỗi ngày như bánh bích quy. Có ai ăn bánh bích quy mà ăn liền tù tì cả túi to đùng?
Được tái bản 55 lần chỉ trong 1 năm, lọt vào top những cuốn sách bán chạy nhất Hàn Quốc năm 2017. Đối với những người làm trong lĩnh vực xuất bản, nghe qua con số trên thôi đã thấy kinh ngạc, tới truyện của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh vốn thuộc dáng tái bản liên tục ở Việt Nam cũng chưa đạt đến con số tái bản ấy. Số liệu nói lên tất cả, đủ để biết độ sâu lắng, độ thâm trầm, độ hay của quyển sách này như thế nào. Còn bạn, bạn có muốn biết nhiệt độ ngôn ngữ của mình là bao nhiêu độ không?
Nếu bạn cảm thấy đồng điệu và rút tỉa được điều gì đó từ bài viết trên, bạn có thể ủng hộ blog để Chơn Linh có thêm động lực chia sẻ và duy trì hoạt động của blog trong tương lai.
