1. Năm mình học lớp 5, nhà mình chuyển chỗ ở sang căn nhà mới mua. Nói là chuyển chứ căn nhà mới cũng chỉ cách cái nhà thuê cũ một con hẻm. Lúc ăn tân gia, một người chú bên họ nội tặng ba mình một bức tranh làng quê Việt Nam. Cô vợ của chú kêu mẹ mình lộng khung vào treo lên sẽ đẹp lắm, nhưng mẹ mình không thích rườm rà mà chơi kiểu thủ công… dán keo hai mặt ngay lên tường, treo bức tranh ở vị trí trung tâm phòng khách.
Có lẽ đó là bức tranh mình thấy đẹp nhất trong đời, mỗi lần nhìn nó lại cảm thấy bình yên trong lòng. Bức tranh khổ lớn chiều dài cũng cỡ 2 mét, dạng tranh người ta hay bày bán ở lề đường, phảng phất một tông màu xanh lam nhạt. Trong bức tranh, bên phải là một căn nhà nông thôn với chái bếp có khói lam chiều bay lên cao, phía sau nhà là mấy bụi chuối; bên trái bức tranh là một rặng tre cao vút lên trời. Ở giữa, ngăn cách giữa hai bờ là một con sông chảy dài, có mấy con ngỗng đang bơi nhẹ nhàng dưới sông. Tịnh không một bóng người. Nhưng có khói lam chiều từ bếp có lẽ cũng là dụng ý của họa sĩ khi vẽ tranh, sự sống tuy không hiển hiện rõ ở mặt người nhưng đặc tả qua khói bếp. Đôi khi như thế lại hay, có người thì sẽ phá vỡ mất cái tĩnh của bức tranh.
Và bức tranh ấy là đề tài của mình trong biết bao bức vẽ hồi học môn Họa những năm THCS, mình còn nhớ bài thi cuối năm lớp 8 được 10 điểm và còn được cô giữ lại cho học trò các năm sau xem. Liên tưởng về bức tranh này làm mình gợi nhớ tới một câu chuyện – Bức tranh về sự bình yên. Đại để, có một vị vua ra đề thi cho các họa sĩ vẽ một bức tranh thể hiện sự bình yên, ai vẽ đẹp nhất sẽ được khen thưởng. Nhiều bức tranh mô tả sự bình yên đem đi dự thi, bức thì vẽ mặt hồ yên ả, bức thì vẽ rừng cây lặng gió… Rốt cuộc, bức tranh được nhà vua chọn lại là bức vẽ một ngọn núi lởm chởm đá, bầu trời mưa như trút, thác nước đổ ào xuống dữ dội, nhưng phía xa xa bên dòng thác mọc ra từ vách đá là một bụi cây nhỏ. Trong đó, có một cái con chim nhỏ đang an nhiên trong cái tổ của mình. Bình yên là như thế.
2. Rồi đến một ngày, người chú tặng bức tranh, vốn cũng là người làm công cho nhà mình tách ra làm ăn riêng, cũng kinh doanh chung lĩnh vực với ba mình nhờ kinh nghiệm bao nhiêu năm làm việc. Chuyện sẽ đáng mừng, và chẳng có gì để nói nếu lòng dạ con người không thay đổi. Những chiêu trò giành giật thị trường, mất mối hàng, đâm lén nói xấu để đạt được mục đích và thói thường những người đóng vai này thường hay phất lên rất nhanh. Câu chuyện xảy ra vào năm mình học lớp 7 hay 8 gì đó năm xưa, giờ cũng ngần ấy năm trôi qua. Ba mẹ mình vốn hiền lành, chẳng thích tranh giành với ai nên cũng an yên, vẫn tiếp tục công việc làm ăn trong thị trường của họ. Còn chú mình, giờ nghe nói đã sắm mấy cái nhà, mua cả xe hơi để cả nhà đi du lịch, cô vợ nhà quê còn đi học bằng lái để lái xe đi mua sắm này nọ. Chú mình, từ khi giàu có thì ít qua lại với nhà mình, kiểu như chơi ở khoảng trời riêng. Cô vợ chú năm xưa hay gặp mẹ mình, tâm sự chuyện gia đình, con cái, nhan sắc, giờ giàu có rồi cũng không cần để tâm lưu giữ mối quan hệ ấy làm gì. Mình nghe mẹ kể lại, tự dưng thấy thói đời thật bạc bẽo. Thôi kệ, họ biết phấn đấu có được như ngày hôm nay cũng là tốt rồi.
3. Bức tranh ấy, mình không nhớ chính thức nó bị tháo xuống từ khi nào. Không phải vì không ưa nhau mà tháo xuống, chỉ là lâu quá rồi keo tróc ra, phải lấy băng keo trong dán đè lên, nhìn mất thẩm mỹ nên gỡ luôn cho rồi. Thế là bức tường chỉ còn một khoảng trống, khoảng trống khá lớn và hụt hẫng, và còn lại là những vệt keo đã khô, mảng tường đã tróc. Đó là chút tàn tích còn sót lại của bức tranh. Rồi nó cũng biến mất khi nhà mình quét vôi, sơn tường lại, tịnh như chưa có gì xảy ra.
Thế là, mình hết còn thói quen nằm trên võng, nhìn ngắm bức tranh làng quê Việt Nam để tìm sự an yên trong lòng. Ngẫm lại mới thấy nhà mình có kha khá tranh treo tường, mỗi bức tranh gắn với một con người, một câu chuyện. Như một thói quen, mỗi lần về nhà là lướt qua chúng, những khi buồn cứ lặng yên nhìn để tìm một góc riêng của mình trong bức tranh đó. Lúc đấy mới thấy được họa sĩ là một nghề đáng quý mà lúc nhỏ mình đã từng mơ ước trở thành.
o0o
Năm tháng trôi qua, đôi khi nhớ lại một bức tranh như nhớ một kỉ vật, một con người và một câu chuyện. Ừ thì, cuộc sống vẫn tiếp tục trôi. Trước cơn phong ba trời vẫn thường lặng gió…
